Xin cảm ơn một người anh thân thiết: anh Nguyễn Văn Tuấn, Chủ tịch Activator Building. Anh chính là khách hàng đầu tiên và cũng là người đã dang tay cứu vớt khi doanh nghiệp của tôi đang trên bờ vực phá sản cách đây hơn 10 năm. Không có anh cuộc đời và sự nghiệp của tôi chắc chắn đó rẽ sang hướng hoàn toàn khác.
Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn chân thành đến anh Võ Đại Hội, người anh đã luôn tin tưởng và đồng hành cùng tôi ở những dự án kinh doanh đầy mạo hiểm. Anh chính là tấm gương cho tôi về sự không ngừng cho đi trong công việc và cuộc sống.
Cảm ơn anh Nguyễn Thiên Lý, CIO của Hoa Lơ Group, người đã đồng hành cùng tôi trong những ngày đầu chập chững bước vào thương trường, chính bạn đã cho tôi ý tưởng về việc nên viết một quyển sách cho người trẻ khởi nghiệp.
Cảm ơn anh Nguyễn Phương Nam CEO của Aothun.vn, người bạn tuyệt vời của tôi. Bạn là tấm gương của tinh thần làm việc không biết mệt mỏi và đóng góp cho tôi những ý tưởng đắt giá trong quyển sách này.
Xin cảm ơn chính bạn người đang cầm trên tay quyển sách này đã tin tưởng và ủng hộ tôi. Đây chỉ là một quyển ghi chép kinh nghiệm cá nhân sau nhiều năm lặn lội cày quốc với ngành bán lẻ. Mong bạn đọc nó với sự cảm thông cho một tác giả không chuyên và tiếp thu kiến thức của tôi bằng sự hoài nghi nhất có thể.
Chương 1: Câu chuyện thành công không chớp nhoáng
Từ lúc còn rất trẻ chúng tôi đã mơ trở thành những người giàu có chỉ sau một đêm. Thậm chí tôi còn ngửi thấy cả mùi tiền khi đang viết bản kế hoạch kinh doanh đầu tiên nhưng kết quả là một thất bại đau đớn. Khởi nghiệp từ con số 0 đến lúc phá sản mỗi đứa chia nhau món nợ hơn 3 tỷ đồng vào năm 2008.
Tôi phải nói vui với đám bạn đó là sự tích tay trắng làm nên nợ nần. Năm đó tôi mới 24 tuổi và đã trải qua những ngày tháng ở tận đáy của sự căng thẳng và khổ nhục cho đến khhi bén duyên với hàng bán lẻ bằng việc kinh doanh một shop phụ kiện thời trang nhỏ thì sự nghiệp của tôi mới bước sang một trang hoàn toàn khác.
Thành công đạt được từ những bước đi chậm rãi nhưng vững chắc. Tôi thật sự muốn chia sẻ câu chuyện của mình để các bạn trẻ đang ấp ủ giấc mơ khởi nghiệp có thêm nhiều chọn lựa tốt hơn tôi ngày xưa.
Giống như nhiều đứa trẻ khác tôi lớn lên từ một vùng quê nghèo khó. Mẹ tôi đơn giản chỉ là một cô công nhân phải lòng một anh bộ đội giải ngũ. Hai người lấy nhau rồi về quê lập nghiệp chỉ với hai bàn tay trắng. Gia đình tôi không mấy khá giả. Cái nghề đã nuôi sống cả nhà vào thập niên 80 90 là nuôi heo.
Hồi đó nhà tôi nuôi nhiều heo và cả gà nữa. Ngoài giờ học tôi vẫn thường phụ giúp ba mẹ công việc ở trang trại. Đến bây giờ tôi còn nhớ như in cái cảm giác chui xuống gầm chuồng gà rộng gần 200 mét vuông để thu dọn phân. Tôi phải đội một chiếc nón lá và mặc một cái áo khoác cũ nếu không bạn biết rồi đấy, những con gà cục tác ở phía trên sẽ trút hết bầu tâm sự lên người bạn. Mùi phân gà thì rất nồng đủ để mỗi lần như vậy là tôi không thể ăn hết bữa cơm.
Chính vì nhìn thấy những vất vả của ba mẹ mà từ nhỏ tôi có một ước mơ là trở thành người thành công và kiếm được thật nhiều tiền ước mơ cứ ám ảnh ở cuối năm nhất đại học. Rồi vào một đêm định mệnh, thằng bạn cùng phòng ném cho tôi quyển sách Dạy Con Làm Giàu – Cha Giàu Cha Nghèo. Một quyển sách rất hay về tư duy làm giàu. Nó còn phán cho tôi một câu xanh rờn: “nếu mày đứng đầu lớp đọc cuốn sách này mày sẽ nghỉ học cho coi”.
Chuyện gì sau đó thì chắc bạn cũng đã đoán được. Tôi quyết định nghỉ học để khởi nghiệp kinh doanh. Tôi còn nhớ lúc đó trong giới trẻ chưa có khái niệm startup. Thời đó truyền thông cũng chưa nói nhiều về khởi nghiệp kinh doanh như bây giờ. Hồi đó cũng không có nhiều thông tin định hướng như ngày nay. Chúng tôi chỉ biết khởi nghiệp bằng một bầu nhiệt huyết của tuổi trẻ và cái kỹ năng mà tôi giỏi nhất lúc bấy giờ là lập trình. Vậy là 3 thằng sinh viên chưa ai tròn 20 tuổi sau khi lót dạ bằng tô phở trằn trọc cả đêm để cùng nhau lập ra một kế hoạch kinh doanh rực rỡ với một công ty phần mềm sẽ trở thành thương hiệu hàng đầu thế giới,
Với bản kế hoạch hơn 140 tran giấy, tôi và các bạn của mình đã đi gõ cửa nhiều quỹđầu tư lớn như IDG Ventures, VinaCapital kêu gọi bỏ ra số vốn lên đến 1,6 triệu đô trong dự án khởi nghiệp mới toanh của mình. Đương nhiên là thấy mặt bọn tôi còn búng ra sữa và sản phẩm thì chỉ mới nằm trên giấy nên họ đã từ chối khéo.
Hồi đó làm gì có Shark Tank như bây giờ. Bà CEO lúc đó còn trêu mày muốn trở thành Bill Gates của Việt Nam thật à? Đúng là lúc còn trẻ người ta đều mong ước và cũng ít biết sợ. Nhưng nếu không có cái màu xanh của tuổi trẻ đó tôi đã không bao giờ có được công việc và cuộc sống ngày hôm này. Lúc đó dù không gọi được vốn nhưng bọn tôi vẫn quyết tâm khởi nghiệp bằng cách mơ một giấc mơ thật lớn.
Và thật trớ trêu là ngay tháng đầu tiên công ty phần mềm hoạt động, chúng tôi đã phải đi vay tiền của một người bạn tốt bụng để trả lương thử việc cho nhân viên. Sau gần 3 năm kinh doanh trong tình trạng hấp hối, chúng tôi đã thay đổi định hướng đến 3 lần và đi vay nợ rất nhiều tiền để duy trì công ty. Rồi vào một buổi chiều mưa tháng 7 năm 2008, sau khi nhấp ngụm cả phê cuối cùng trong một con hẻm nhỏ ở Sài Gòn, chúng tôi đã quyết định dừng lại.
Và rồi ba tôi đã phải bán bầy gia súc để giúp tôi trả một phần nợ với bạn cùng phòng của tôi. Và mấy thằng bạn khởi nghiệp cùng tôi cũng không khá hơn khi phải cắt bán một phần đất của gia đình để trả nợ. Nhiều người thân không mấy khá giả trước đó đã cho tôi vay tiền hay tin tôi đóng cửa công ty, họ kéo đến tận nhà khóc lóc. Ba má phải thay tôi trả những khoản nợ suốt hai năm sau đó.
Tôi dám cá là bạn cũng đã phải té ngã vài lần trước khi biết đi xe đạp phải không? Bài học xương máu mà tôi tự rút ra khi phá sản công ty đầu tiên của mình là nếu không có kinh nghiệm hãy bắt đầu từ cái nhỏ thôi vì đằng nào mày cũng sẽ phải làm bài tập.
Khởi nghiệp nhỏ thành công lớn
Đã hơn một năm sau thất bại đầu tiên. Tôi cần lấy lại cân bằng nhưng vẫn không chọn con đường đi làm công ăn lương vì hơn ai hết tôi thấm nhuần triết lý làm giàu. Để giàu có và tự do, tôi phải tạo ra thu nhập thụ động.
Tôi quyết tâm bắt đầu lại công việc kinh doanh thêm lần nữa. Tôi tìm hiểu đủ thứ từ kinh doanh sân cỏ nhân tạo, trà sữa, nhà sách cho tới các dịch vụ trực tuyến. Nhưng rồi tôi chỉ chọn mở một shop phụ kiện thời trang với mục tiêu rất đơn giản: tạo ra trung bình một vòng quay tài chính nhỏ. Mong ước đơn sơ của tôi lúc đó là kiếm được 10 triệu đồng một tháng để tự mình trải cuộc sống.
Đã có kinh nghiệm vận hành một doanh nghiệp gần 50 nhân viên nên khi bắt đầu với một cửa hàng nhỏ tôi đã khá tự tin. Nhưng như tôi đã chia sẻ, kể cả việc dễ nhất thì khi ta làm lần đầu cũng sẽ có rất nhiều sai sót. Không ít tiền đã được bỏ ra cho tôi “học ngu” từ chính cái shop của mình. Ví dụ như cái kệ trưng bày đầu tiên mà tôi đặt người ta ra công, bạn không thể tưởng tượng là nó xấu xí và vô dụng đến mức nào đâu! Tôi đã phải vứt nó ra sau nhà chỉ sau một ngày vì không thể dùng nó vào bất cứ việc gì.
Buồn cười nhất là chuyện đánh mã sản phẩm để quản lý. Tôi và cô bạn đã phải mất 3 ngày liên tục để ghi tay và nhập mã sản phẩm trên một vài trang Exel. Lúc đó chúng tôi không biết sử dụng bất kỳ phần mềm hay công cụ hỗ trợ nào để rồi ngay sau khi hoàn thành công trình vĩ đại của mình, tôi chốt lại một câu đau đớn: không thể quản lý theo cách này
được!
Nhưng ông trời không phụ lòng người, ngay trong tháng đầu tiên, tôi đã có lãi tới 20 triệu đồng với cái shop nhỏ vốn đầu tư ban đầu chưa tới 80 triệu. Lúc đó tôi thực sự kinh ngạc vì trong suốt 3 năm vận hành doanh nghiệp tiền tỷ với dàn nhân viên tốt nghiệp cao đẳng đại học, chưa bao giờ chúng tôi nhìn thấy mức độ hiệu quả tốt như thế!
Nó khiến tôi buộc phải xem xét lại toàn bộ nhận thức của mình về công việc kinh doanh. Lúc đó trong đầu của một đứa non
choẹt như tôi: kinh doanh là phải mở một công ty với văn phòng đẹp và lúc nào cũng có một em tiếp tân xinh tươi ngồi ngay phía dưới logo sáng choé.
Khi shop bán lẻ đầu tiên đi vào hoạt động, nhìn thấy lợi nhuận đều đặn mỗi ngày, tôi hoàn toàn bị thuyết phục. Tôi thay đổi quan điểm của mình về những mô hình kinh doanh nhỏ mà trước kia tôi nghĩ là nó tầm thường.
Trong quá trình làm việc thực tế, tôi có dịp gặp gỡ nhiều người sở hữu những cửa hàng bán lẻ còn hiệu quả hơn gấp bội shop phụ kiện thời trang của tôi. Cửa hàng của họ chỉ có 3-4 mét mặt tiền không hề phô trương nhưng doanh thu và lợi nhuận lên đến hàng tỷ đồng mỗi tháng.
Tôi khám phá ra một thế giới của những người giàu có thầm lặng. Họ không có công ty đẹp cũng không có báo cáo tài chính hoành tráng. Họ không khoa trương và rất thích nói về chuyện kinh doanh của mình. Báo chí cũng không rành để đưa tin về những người này nhưng họ vẫn ở xung quanh chúng ta. Thu nhập của họ không dưới chín con số và họ có một cuộc sống sống tốt và tự do hơn rất nhiều người. Tôi vẫn thích gọi họ là những triệu phú bán lẻ.
Về phần tôi, sau thành công bước đầu tôi huy động vốn để mở thêm nhiều cửa hàng nữa. Một người chị quen biết đã hỏi tôi về việc muốn mua lại công thức kinh doanh để mở một cửa hàng tương tự tại địa phương. Tôi đã nhận ra ngay đây là một cách rất hay để phát triển hệ thống mà không cần nhiều vốn đầu tư.
Ngay sau đó, tôi đã nhượng quyền để mở mới đến 65 cửa hàng mang thương hiệu của mình trên toàn quốc. Có cửa hàng chỉ mất 45 ngày để hoàn vốn đầu tư nhưng cũng có cửa hàng phải đóng cửa chỉ sau 25 ngày hoạt động. Tôi đã dấn thân với chuỗi nhượng quyền suốt 3 năm và rút ra cho mình nhiều bài học sâu sắc về bán lẻ.
Cho đến khi viết quyển sách này, tôi chỉ còn lại 10 cửa hàng thời trang và đồ chơi trẻ em. May mắn là chúng hoạt động rất hiệu quả và tôi sẽ còn tiếp tục mở những cửa hàng mới thì bạn đọc những dòng này. Nhưng trên hết tôi đã có được cuộc sống tự do hạnh phúc mà tôi hẳn nào ước khi khởi nghiệp kinh doanh.
Giờ đây tôi có thể làm việc 2 đến 3 giờ đồng hồ mỗi ngày và dành phần lớn thời gian còn lại để đọc sách và viết lách chia sẻ. Sáng nào cũng vậy, sau khi đưa hai con đến lớp, tôi xuống hồ và bơi hết cự ly 1.000 mét. Sau đó lái xe đến một quán cà phê quen thuộc để ăn sáng và nhâm nhi quyển sách yêu thích. Tôi đọc ba đến bốn quyển sách khác nhau mỗi tháng. Tôi chỉ bắt đầu làm việc vào lúc 10 giờ, thường là sẽ họp qua internet với các cửa hàng trưởng về công việc hàng ngày.
Tôi kết thúc ngày làm việc của mình lúc 12 giờ rồi đi ngủ trưa 30 phút. Buổi chiều là thời gian để tôi nghiên cứu hoặc viết lách. Buổi tối tôi có thói quen đi thăm các cửa hàng, chào hỏi nhân viên, kiểm tra tình hình hoạt động và lắng nghe ý kiến khách hàng.
Tôi tưởng trở về nhà lúc 8:30 tối, dành thời gian còn lại cho gia đình. Đúng 9:30 tất cả nhân viên ở các cửa hàng sẽ báo cáo qua tin nhắncho tôi biết chính xác hôm nay doanh thu được bao nhiêu. Thường thì tôi sẽ kết thúc ngày với một hai lon bia để ăn mừng thành quả của hôm đó.
Tôi thấy mình là một người tự do và hạnh phúc. Đó là tất cả những gì tôi hẳn mơ uớc khi bắt đầu khởi nghiệp. Tôi muốn chia sẻ những kinh nghiệm cày cuốc trong hơn 15 năm khởi nghiệp và bí quyết thành công của 10 năm làm bán lẻ cho bạn.
Nếu bạn cũng đang muốn tìm kiếm thành công bằng một công việc kinh doanh đơn giản, ít rủi ro thì mong bạn đọc hết quyển sách này rồi tự khởi động cho mình một cửa hàng nhỏ. Nếu chăm chỉ và ham học hỏi, tôi tin chắc là bạn sẽ sớm đạt được các mục tiêu của mình.
Đọc sách giấy làm khả năng ghi nhớ và nắm bắt thông tin tốt hơn, tránh giảm thị lực mắt. Hãy mua cuốn sách Khởi Nghiệp Bán Lẻ với mức giá rẻ nhất theo link dưới đây.
