“Giống như loài tắc kè hoa nhờ màu sắc tự vệ có thể né tránh kẻ định, con người cũng rất thích ngụy trang suy nghĩ của bản thân, không dễ dàng bộ lộ mặt chân thực.”
Tâm lý học hành vi là gì?
Định nghĩa: Tâm lý học hành vi (Behavioral psychology) là nghiên cứu về mối liên hệ giữa hành vi và lý trí của con người. Tại sao chúng ta lại có những hành vi hay cư xử như vậy? Tại sao không làm như thế này mà lại phải làm như thế kia? Để từ đó những nhà tâm lý học tìm ra được những cách xây dựng thói quen hành vi tốt hơn và tích cực hơn trong cuộc sống.
Xét về cái nhìn tổng quan thì hành vi bao gồm: Quyết Đoán, Bị Động, Thụ Động – Tích Cực, Hung Hăng.
10 Bí Mật Tâm Lý Học Hành Vi
1. Con người có xu hướng thích kể về bản thân
Đây không phải là một bí mật gì mới lạ, nhưng List Sách nghĩ rằng bạn nên biết rằng đây là một thủ thuật giúp bạn thành công hơn trong nhiều tình huống giao tiếp. Đặc biệt hơn khi bạn biết rõ vấn đề này thì một lần nữa sẽ chiếm được nhiều thiện cảm hơn trong mắt đối phương tạo tiền đề thăng tiến về mọi mặt.
Tại vì sao ư? Đơn giản thôi, vì bạn biết đối phương có xu hướng thích kể về bản thân, vì vậy hãy đặt những câu hỏi khiến họ nói về bản thân họ nhiều hơn, từ đó khai thác được nhiều thông tin bạn cần.
Con người thường nói về bản thân khoảng 30 – 40% thời gian. Con số này rất lớn. Một nghiên cứu đã chỉ ra rằng nói về bản thân có mối liên hệ mạnh mẽ với sự gia tăng hoạt động trong hệ thống dopamine mesolimbic của não, phần não trải nghiệm cảm giác thích thú như đối với thức ăn, tình dục, và tiền bạc…
2. Ai đang nhìn chằm chằm vào bạn?
Bạn cảm thấy ai đó đang nhìn mình? Hãy ngáp và nhìn xung quanh xem có ai ngáp cùng bạn không. Bởi ngáp là một hành vi rất dễ lây lan, nếu ai đó đang chăm chú nhìn bạn thì khi bạn ngáp, khả năng rất cao người đó cũng sẽ ngáp theo.
3. Bạn muốn có thêm thông tin từ người đối diện
Nếu câu trả lời của một ai đó khiến bạn không hài lòng bởi quá ít thông tin, hoặc bạn muốn khai thác thêm thông tin từ họ. Đừng nói gì cả, chỉ cần nhìn chăm chú vào họ, điều này sẽ làm đối phương cảm thấy lúng túng và sẽ tiếp tục câu trả lời.
4. Ai là người thích bạn?
Khi cả nhóm đang phá lên cười vì một câu chuyên vui, câu nói đùa của ai đó trong nhóm thì con người sẽ có xu hướng nhìn về phía người mà họ yêu thích nhất.
Bây giờ thì bạn đã biết bạn thích ai và ai đó có thích bạn không rồi đấy!
5. Hiệu ứng khởi đầu
Bạn đã từng bao giờ để ý những dịp đầu năm mới, hay dịp sinh nhật, vừa bước qua một tuổi mới, giai đoạn mới thì tâm trạng của bạn thường vui vẻ, có nhiều động lực hơn trong học tập và công việc?
Đây cũng chính là thời điểm mà bạn sẽ thấy các chiến dịch quảng cáo, marketing trở nên rầm rộ hơn và những lời kêu gọi thường hiệu quả hơn? Nhu cầu mua hàng cũng tăng cao.
Bởi theo hiệu ứng khởi đầu (fresh-start effect) mọi người có nhiều khả năng thực hiện hành động hướng tới mục tiêu sau các mốc thời gian đại diện cho sự khởi đầu mới.
6. Thời điểm ghi nhớ tốt nhất
Một nghiên cứu chứng minh rằng con người có khả năng ghi nhớ tốt nhất vào đầu ngày và cuối ngày. Chính vì vậy mà các công ty, doanh nghiệp thường tổ chức các cuộc họp, hội nghị quan trọng vào hai thời điểm này.
7. Muốn ai đó tin tưởng và chia sẻ bí mật
Bạn đã từng nghe câu “có qua có lại mới toại lòng nhau” rồi đúng không? Nếu bạn muốn ai đó kể cho bạn nghe một bí mật về họ thì buộc bạn phải chia sẻ bí mật của bạn trước.
Điều này không chỉ tạo cảm giác rằng bạn tin tưởng đối phương, từ đó sinh ra cảm giác muốn thân thiết hơn với bạn và cần phải đáp lại lòng tin đó bằng cách nói ra những gì riêng tư và bí mật của họ.
Đây cũng là một phương pháp giúp mối quan hệ của 2 bạn trở nên thân thiết và bền vững hơn.
8. Hãy nhờ sự giúp đỡ của người bạn muốn kết giao
Nói đến thủ thuật tâm lý học này thì List Sách xin kể cho bạn một câu chuyện ngắn biến thù thành bạn của Benjamin Franklin.
Franklin vốn có một đối thủ trong hội đồng lập pháp. Cả hai tuy không tiếp xúc nhiều nhưng cũng chẳng thân thiện mấy. Một dịp nghe tin thư viện người kia có quyển sách quý, Franklin đã nghĩ ra cách để cải biến mối quan hệ hai người và nhờ đó kết giao một người bạn tốt trọn đời.
Cụ thể, ông đã viết một bức thư bày tỏ tha thiết muốn mượn tạm quyển sách quý hiếm của người kia và được đối phương đáp ứng. Một tuần sau khi trả sách, ông đã gửi kèm những lời nhắn biểu lộ cảm giác vui sướng khi được đọc cùng lòng cảm kích chân thành đến người cho mượn. Kết quả, “gã đáng ghét” ấy đã chủ động bắt chuyện với Franklin và mối quan hệ bạn bè nảy nở từ đó.
Từ đó có thể thấy để phá vỡ hàng rào ngăn cách giữa hai người thì hãy làm phiền hay nói đúng cách là nhờ vả đối phương làm một việc gì đó giúp bạn. Tất nhiên điều cần nhờ vả là không được phép quá khó khăn.
Để hiểu rõ hơn về vấn đề này bạn có thể tìm hiểu về hiệu ứng tâm lý học gọi là bất hòa về nhận thức – Cognitive dissonance.
9. Bạn phân vân khi lựa chọn mua một món đồ
Có lẽ việc phân vân khi lựa chọn mua một món hàng nào đó không phải là vấn đề của riêng ai. Vậy làm sao để có thể đưa ra một lựa chọn chính xác nhất?
Đơn giản thôi, hãy tưởng tượng rằng tay trái bạn cầm món hàng đó và tay phải là số tiền tương ứng bạn cần để mua hàng. Bây giờ bạn hãy đánh giá xem bên nào quan trọng và sẽ lựa chọn bên nào?
Nếu bạn chọn tay trái thì hãy mua món hàng đó còn nếu bạn chọn tay phải thì hãy từ bỏ thôi, đừng do dự nữa.
10. Lời khuyên của cha tôi
Nếu bạn muốn cho ai đó một lời khuyên và không muốn nhận về sự nghi ngờ và phán xét của người nghe thì hãy thêm vào cụm từ: “cha tôi từng nói là …”, “cha tôi từng khuyên tôi rằng…”
Một số nền tảng cơ bản trong tâm lý học hành vi
Hành vi quan sát được còn lý trí thì không
Những nhà tâm lý hành vi chấp nhận việc cảm xúc và nhận thức có tồn tại và nó có ảnh hưởng đến hành vi hay không. Thế nhưng cảm xúc và nhận thức thì không nhìn thấy được còn hành vi thì có thể quan sát được.
Kết quả của môi trường sống đã tạo nên hành vi của chúng ta
Tâm lý học hành vi con người nhấn mạnh yếu tố môi trường sẽ ảnh hưởng lớn đến hành vi của chúng ta bỏ qua yếu tố di truyền.
Việc học tập có ít sự khác biệt ở người và động vật
Sau nhiều những nghiên cứu thì những nhà tâm lý học nhận thấy rằng việc học tập giữa người và động vật cũng không có quá nhiều sự khác biệt. Đấy chính là lý do vì sao người ta thường có những thí nghiệm trên những con chuột.
Là sự kết quả của kích thích gây ra phản ứng
Cho dù hành vi có phức tạp hay không thì nó đều là chuỗi những kích thích. Những nhà tâm lý học thường đưa ra kích thích để xem những phản ứng nào sẽ diễn ra.
Tâm lý học hành vi có ưu nhược điểm gì?
Sau đây là những ưu nhược điểm của Tâm Lý Học Hành Vi mà các bạn nên biết:
Ưu điểm
Trước hết là tâm lý học hành vi có thể học tập được. Như vậy sẽ khiến cho con người không ngừng sống hoàn thiện và sống tốt hơn. Nếu như bỏ qua tất cả những yếu tố di truyền thì tất cả chúng ta nếu ở trong điều kiện thuận lợi thì đều có thể trở thành những chuyên gia ở một lĩnh vực nào đó.
Cho dù là bạn chưa biết tâm lý học sẽ đi đến đâu. Nhưng cũng phải thừa nhận rằng những lập luận này mang tính giá trị cao trong giáo dục và xây dựng tâm lý xã hội.
Điểm khác là tâm lý học hành vi ra đời đã tạo điều kiện cho một số tư duy về tâm lý học. Không chỉ có chủ nghĩa tâm lý hành vi học duy tâm độc bước. Một số vấn đề tâm lý có thể áp dụng chủ nghĩa hành vi để trị liệu như: Stress, rối nhiễu tâm lý….
Điểm mạnh nhất trong tâm lý học hành vi là khả năng quan sát và đo lường rõ ràng các hành vi. Chính vì dựa trên các hành vi có thể quan sát được, do đó đôi khi dễ dàng hơn để định lượng và thu thập dữ liệu khi tiến hành nghiên cứu.
Ngành tâm lý học là một lĩnh vực nghề nghiệp còn nhiều mới mẻ tại Việt Nam nên việc có thể xác định mức lương chính xác nhất của công việc này cũng không hề đơn giản. Lĩnh vực này mang đến nhiều cơ hội việc làm khác nhau cho người lao động. Với mỗi chuyên ngành sẽ có những nhiệm vụ và mức lương khác nhau.
Nhược điểm
Tâm lý học đồng hóa hành vi của con người và động vật. Cơ sở của sự việc này chỉ mới căn cứ vào những quan sát bên ngoài. Chính vì vậy mà khi xét về mặt khóa học thì dữ liệu và kết luận vẫn chưa đủ sự thuyết phục.
Nếu như xóa những ranh giới giữa con người và động vật sẽ làm cho tâm lý học hành vi gặp rất nhiều khó khăn.
Những mặt khác hành vi còn chưa kể đến yếu tố đạo đức con người và ý thức, nhận thức nên không thể có kết quả chính xác được cho tất cả các trường hợp.
Có rất nhiều nhà phê bình cho rằng chủ nghĩa hành vi là cách thức tiếp cận 1 chiều để hiểu hành vi của con người. Những nhà phê bình về chủ nghĩa hành vi lại cho rằng những lý thuyết hành vi không tính đến ý chí tự do và những ảnh hưởng bên trong như tâm trạng hay suy nghĩ và cảm xúc.
Thời gian gần đây, tâm lý sinh học đã nhấn mạnh sức mạnh tư tưởng của não bộ và di truyền trong việc xác định và ảnh hưởng đến hành động của con người. Những phương pháp tập chung vào những quá trình tinh thần suy nghĩ và ra quyết định, ngôn ngữ và giải quyết những vấn đề.
Hơn thế nữa tâm lý học hành vi không tín đến các loại hình học tập khác xảy ra mà không sử dụng củng cố và trừng phạt. Tuy nhiên còn người và động vật đều có thể tùy chỉnh hành vi của họ khi thông tin mới được đưa ra, ngay cả khi hành vi đó được thiết lập thông qua sự củng cố.
Đọc sách giấy làm khả năng ghi nhớ và nắm bắt thông tin tốt hơn, tránh giảm thị lực mắt. Hãy mua cuốn sách Tâm Lý Học – Nghệ Thuật Giải Mã Hành Vi với mức giá rẻ nhất theo link dưới đây.
